مانند بسیاری از سازها، ویولن نیز به آرامی به شکل، صدا و طنین امروزی تبدیل شده است اما دقیقا چقدر طول کشید تا ویولن تکامل یابد؟ اولین نسخه ویولن به قرن نهم بازمی گردد، اما به این سادگی نیست! ویولن، ویولا و ویولن سل همگی ریشه یکسانی دارند. اولین سازهای آرشه ای در هند و چین یافت شدند به نام های (ravanastorn) در هند و (erhu) در چین که هر دو سازهای دو سیم بودند اما شبیه به ویولن سل نواخته می شدند. با این حال، مادر تمام سازهای آرشه ای اروپایی، رباب بود که در دوران بیزانس ساخته شد.
از آنجا رباب به غرب گسترش یافت و در قرون ۱۱ و ۱۲ توسط نویسندگان اروپایی به عنوان کمانچه یا لیره نامیده شد. در قرون بعدی اروپا دو ساز آرشه ای متمایز ساخت: لیرا دا براچیو و لیرا دا گامبا.در این زمان بود که ویولن به عنوان همراهی برای گسترش آثار آوازی مورد استفاده قرار گرفت و تا اوایل قرن هفدهم بود که ویولن به عنوان یک ساز مستقل شروع به کار کرد.
سازندگان اولیه ویولن چه کسانی بودند؟
اکثر سازندگان ویولن تأثیرگذار و مورد تقاضا در طول قرن ها ایتالیایی بودند.تاریخ ایتالیایی ها با نسل‌هایی از سازندگان ویولن تنیده شده است که این ساز را به چیزی که امروز است تبدیل کرده‌اند.این صنعتگران مهارت و شهرت بسیاری در ساخت ساز داشتند که آنها را بسیار مورد توجه قرار می داد. نام هایی مانند جوزپه گوارنری، آنتونیو استرادیواری و خانواده های آماتی، میشلی و روگری مترادف با هنر ویولن سازی هستند. یکی از قدیمی ترین ویولن های بازمانده به سال ۱۵۶۴ باز می گردد و توسط آندریا آماتی از خانواده معتبر آماتی ساخته شده است.
صنعتگران نه تنها در ساخت ویولن تأثیر داشتند بلکه آهنگسازانی مانند مونتوردی، موتزارت و باخ نیز در اجرا و توسعه آن نقش داشتند. عنصر اصلی رپرتوار هر ویولونیست، سونات های ویولن باخ است و این آثار پر از تکنیک های فنی هستند که این ساز را با شکوه تمام به نمایش می گذارند.آرشه ای منحنی وجود دارد که بسیاری از آن به عنوان آرشه‌ی باخ یا باروک یاد می‌کنند، زیرا آهنگ‌های چالش برانگیز ویولن او سبک جدیدی را برای تکنوازی ویولن ایجاد کرد و بر شکل و ساخت آرشه نیز تأثیر گذاشت.
توانایی ویولن در برانگیختن منظره ای از صداها و احساسات، آن را به درستی به یکی از اصلی ترین آلات موسیقی در ارکستر تبدیل کرده است .همچنین رنگ صوتی خاص ویولن این ساز همه کاره را برای تکنوازی باورنکردنی کرده است.
در دوران مختلف ویولن چگونه تکامل یافت؟
دوران اولیه
سازهای آسیایی
قدیمی ترین ساز زهی راواناهاتا، ساز آرشه ای باستانی از هند و سریلانکا است. بین قرن های ۷ و ۱۰ بود که راواناهاتا به کشورهای دیگر مبادله می شد و به دیگران ایده می داد که چگونه سازهای زهی خود را بسازند.یکی از اولین نوادگان راواناهاتا، رباب، ساز عربی با دو سیم ابریشمی بود که قدمت آن به قرن هفتم می رسد و اغلب به عنوان اولین اجداد ویولن در نظر گرفته می شود.ربک که در قرن دهم به وجود آمد و بسیار شبیه به رباب بود.ساختار این ساز از یک سیم تا پنج سیم بود که فرت بندی داشت و معمولا به هنگام نواختن در زیر چانه یا میان بازوها قرار میگرفت. سیم های این ساز در یک پنجم کوک می شدند که بر ویولن مدرن امروزی تأثیر گذاشت.
مورین خور یکی دیگر از سازهای است که از اجداد ویولن محسوب می شود.این کمانچه دو سیم از مغولستان سرچشمه گرفته و قدمت آن به قرن سیزدهم یا چهاردهم برمی گردد. بدن آن شبیه ذوزنقه بود و سر آن به صورت سر اسب تراشیده شده بود و گوشی های کوک مانند گوش بیرون زده بودند. این ساز در آیین های سنتی و همچنین در ساخت موسیقی استفاده می شد و هنوز هم هست.سازهای زهی آسیایی از مسیر تجاری وارد اروپا شدند. سپس اروپایی ها با سبک نجاری خود برداشت خود را از این سازها ایجاد کردند که منجر به ساختن ویل فرانسوی (the French vielle) شد که در قرن سیزدهم به وجود آمد. ویل پنج سیم داشت و شکل آن شبیه ویولن امروزی بود.
دوران رنسانس
لیرا دا براچیو
لیرا دا براچیو یک ساز زهی آرشه ای بود که در قرن ۱۵ و ۱۶ استفاده می شد. این ساز ارتباط نزدیکی با ویل فرانسوی داشت، اما اولین ساز زهی بود که دارای ساند پوز بود.سازهای خانواده (da braccio) زیر چانه نواخته می شدند و کلمه‌ی (da braccio) در ایتالیایی به معنای (روی بازو) است.شکل ساعت شنی مانند لیرا دا براچیو صدایی حجیم تر از ساز ربک به آن می داد. این ساز نسبت به ویولن امروزی صفحه انگشتی گسترده‌تر و پل مسطح‌تری داشت که نواختن آکوردها را آسان می‌کرد. حدس زده می‌شود که سیم‌های بالایی برای نواختن ملودی و سیم‌های پایین برای همراهی آکورد استفاده می‌شدند.
ویولا دا براچیو
ویولا دا براچیو در اوایل قرن شانزدهم رایج شد و اغلب توسط شاعران و نوازندگان ایتالیایی در دادگاه ها نواخته می شد. ساز با سه سیم کوک شده در یک پنجم شروع شد، اما کمی بعد سیم چهارم به آن اضافه شد. فرت ها با بستن رشته های روده به دور گردن ساز ایجاد می شدند.
ویولن
ویولن چهار سیم مدرن در حدود سال ۱۵۵۰ در شمال ایتالیا ساخته شد. گاسپارو دا سالو یکی از اولین سازندگان ویولن در این منطقه بود. ۸۰ ساز او که از ۴۰ سال فعالیت حرفه‌ای‌اش می‌گذرد، از جمله ویولن، ویولا، ویولن، ویولونسل، کنترباس و سیتراس هنوز باقی مانده‌اند.تقریباً در همان زمان، آندریا آماتی اندازه و شکل سازهای زهی امروزی را تکمیل کرد. قدیمی ترین ویولن موجود در سال ۱۵۶۴ ساخته شد و چارلز نهم نام دارد. حتی رکوردهایی از خرید ۲۴ ویولون از آماتی توسط پادشاه فرانسه نیز وجود دارد.تولید ویولن های آماتی از طریق پسرش جیرولامو و سپس نوه اش نیکولو ادامه یافت. نیکولو به آندره آ گوارنری و احتمالاً آنتونیو استرادیواری، دو لوتیر بسیار مهم، هنر ویولن سازی را آموزش داد.
دوران باروک
دوران طلایی
آنتونیو استرادیواری (۱۶۴۴-۱۷۳۷) یکی از مشهورترین سازندگان ویولن در جهان بود. زندگی حرفه ای او ۷۰ سال طول کشید و ۶۵۰ ساز او تا امروز باقی مانده است. او طرح‌های آماتی را آزمایش کرد و آنها را بهبود بخشید تا ویولن‌هایی با صدای حجیم تر و تیره‌تر بسازد. بسیاری از سازهای بازمانده او برای نوازندگانی که امروزه آنها را می نوازند مدرن شده اند.بسیاری از سازهای استرادیواری هنگام فروش به قیمت های بسیار بالایی می رسند.
ویولن های باروک
در طول قرن هجدهم، ویولن باروک گردنی کوتاه‌تر و ضخیم‌تر از ویولن‌های مدرن داشت، و صفحه انگشت کوتاه‌تر و صاف‌تر بود. از این زمان هیچ تکیه گاه چانه یا تکیه گاه روی ویولن ها وجود نداشت.صدای این ویولن شیرین تر از سازهای قبل از آن بود و بیشتر شبیه صدای انسان بود. سیم‌های روده‌ای و آرشه‌ی کوتاه‌تر از آنچه که اکنون استفاده می‌کنیم صدایی خاموش‌تر به ویولن میداد.
آرشه‌ی ویولن باروک
در دوران باروک نوازندگان از آرشه هایی با شکل محدب استفاده می‌کردند تا شکل مقعری که ما امروزه می‌شناسیم.این آرشه ها معمولاً از چوب مار ساخته می‌شد که کمی سنگین‌تر و متراکم‌تر از چوبی است که اکثر آرشه های کنونی از آن ساخته می‌شوند.
دوران کلاسیک
دردوران کلاسیک، آهنگسازان بسیاری از سونات ها و کنسرتوها را برای ویولن نوشتند و این ساز به صدای اصلی ارکستر تبدیل شد. آهنگسازان کلاسیک مانند ویوالدی، موتزارت و هایدن به تثبیت جایگاه ویولن در تاریخ کمک کردند.
صدای بهتر
ویولن در طول دوران کلاسیک تغییرات عمده ای را پشت سر گذاشت تا به آن سازی که امروزه می شناسیم تبدیل شود. صفحه انگشت گذاری برای نوازندگان ویولن برای نواختن در موقعیت‌های بالاتر طولانی‌تر شد و زاویه آن برای تنش بیشتر سیم تغییر یافت. پل باس طولانی تر شد، خرک بلندتر شد و ساند پوز ضخیم تر شد. این تغییرات همگی صدایی حجیم تر به ساز داد که برای سالن های کنسرت مناسب تر بود.
آرشه‌ی مدرن
سرانجام، آرشه مدرن ویولن در حدود سال ۱۷۷۵ ساخته شد. فرانسوا تورته شروع به ساختن آرشه های بلندتر و با چوب پرنامبوکو کرد. خم مقعر در چوب با گرم کردن چوب ایجاد می شد، در حالی که قبلاً خم محدب در چوب بریده و شکل داده می شد. در طی این مدت، آرشه که صرفاً به عنوان یک وسیله جانبی ویولن در نظر گرفته می‌شد، تبدیل به ابزاری برابر با ساز شد.
دوران رمانتیک
چانه گیر
در سال ۱۸۲۰، لوئیس اسپور چانه گیر را اختراع کرد. این امر مسیر موسیقی ویولن را برای همیشه تغییر داد، زیرا این اختراع نواختن قطعات عالی و زیبا را بسیار آسان‌تر کرد. دست چپ در زمانی که از تکیه گاه چانه استفاده می شد نیازی به حمایت از ویولن نداشت، بنابراین برای نواختن تکنیک های جدید و دشوارتر نوازندگان رهاتر بودند.طرح اصلی تکیه گاه چانه یک بلوک چوبی بود که روی قسمت دم ویولن قرار داده می شد. امروزه برای چانه گیر ما گزینه های زیادی برای انتخاب داریم که بین ارتفاع، محل قرارگیری و مواد متفاوت است.
سیم ها
در دوره رمانتیک، سیم‌های E، A و D همچنان روده بودند، اما سیم G معمولاً روده بود اما روکش نقره داشت.در قرن نوزدهم همچنان از این نوع سیم ها استفاده می کردند.
قرن بیستم
سیم های فولادی
در اوایل قرن بیستم، نوازندگان ویولن شروع به نواختن با سیم های فولادی کردند. همه از صدای این سیم ها راضی نبودند و بسیاری از سازهای خوب زیر تنش بالای سیم های جدید خم می شدند. در طول قرن، نوازندگان با ترکیب سیم‌های روده و فولادی این مشکل را بهتر کردند تا اینکه در سال ۱۹۷۰ سیم‌های مصنوعی توسط توماستیک اینفلد ساخته شد. این سیم های جدید (Dominant) نامیده شدند و امروزه نیز به طور گسترده مورد استفاده قرار می گیرند.
ویولن الکتریکی
در دهه ۱۹۲۰، نوازندگان شروع به آزمایش روش هایی برای تقویت ویولن کردند. نوازندگان جاز مانند استاف اسمیت ویولن های خود را با افزودن پیکاپ و آمپلی فایر تکمیل کردند.ویولن الکتریکی در سال ۱۹۳۰ توسط شرکتی به نام (GE) اختراع شد. عملاً قابل پخش نبود و یک ویولن معمولی بود که یک مگافون به آن وصل شده بود.
نوازندگان راک در اوایل دهه ۱۹۶۰ شروع به ترکیب ویولن های الکتریکی در موسیقی خود کردند، اما در آن زمان، بیشتر ویولن های الکتریکی سازهایی آکوستیک بودند که پیکاپ هایی به آن ها متصل بودند. همانطور که موسیقی راک به سرعت محبوبیت پیدا کرد، شرکت‌های بیشتری به ساخت ویولن های الکتریک روی آوردند، تا زمانی که به سازی که امروزه می‌شناسیم تبدیل شد.
در حال حاضر، ویولن های الکتریکی در انواع مختلفی از سبک های مختلف تولید می شوند: با بدنه، بدون بدنه و ویولن های سایلنت. که همه آنها می توانند با انواع سیم های مختلف ارائه شوند به ویژه برای نوازندگانی که هم ویولن و هم ویولا می نوازند کارآمد است. آنها می توانند یک ویولن الکتریکی ۵ سیم بخرند و بهترین های هر دو را دریافت کنند.ویولن الکتریک هنوز دستخوش تغییرات زیادی است و به احتمال زیاد هنوز به تکامل بیشتری نیاز دارد.
ثبت ديدگاه