فرم (Chaconne) در موسیقی به نوعی از آهنگسازی گفته می شود که اغلب به عنوان وسیله ای برای تغییر در تکرار جملات موسیقی استفاده می شود. پیشرفت کوتاه هارمونیک، اغلب شامل یک خط باس تکراری نسبتاً کوتاه است که یک طرح کلی ترکیبی برای تنوع، تزئین، فیگوراسیون و اختراع ملودیک را ارائه می دهد و از این نظر شباهت زیادی به پاساکالیا دارد. این فرم موسیقی به ویژه در دوران باروک محبوبیت زیادی داشت. تعداد زیادی فرم (Chaconnes) از قرن ۱۷ و ۱۸ وجود دارد.

تاریخچه

شاکن قطعه‌ای‌ موسیقی‌ برگرفته‌ از یک‌ فرم‌ رقص است که احتمالاً در اسپانیا شکل گرفته است. این قطعه در قالب‌ سه‌ ضربی می باشد که‌ بر روی‌ یک‌ زمینه باس (بم اصلی) ساخته‌ می‌شود.اگرچه در ابتدا در اواخر قرن شانزدهم در فرهنگ اسپانیایی پدیدار شد، اما بیشتر به این مشهور است که به عنوان یک آهنگ رقص سریع با حرکات وسوسه‌انگیز و متن‌های فکاهی نوشته می‌شده که کم کم در اوایل قرن هجدهم به یک فرم موسیقی تبدیل شد.

الکس راس منشأ چاکونا را اینگونه توصیف می کند که در واقع یک رقص چرخشی جذاب بود که در اواخر قرن شانزدهم در آمریکای جنوبی ظاهر شد و به سرعت در اروپا گسترش یافت. این رقص هم در بین نخبگان و هم در بین مردم عادی رایج شد. (Un sarao de la chacon) یکی از اولین نمونه های شناخته شده یک (chacona) است که توسط موسیقیدان اسپانیایی خوان آرانیس نوشته شده است.از نمونه‌های برجسته‌ ی شاکن‌های باروک اولیه میتوان به (Zefiro torna) اثر مونته‌وردی و ( steh Gott auf) اثر هاینریش شوتز اشاره کرد.

یکی از شناخته‌شده‌ترین و استادانه‌ترین و گویاترین نمونه‌های شاکن قطعه ی (Chaconne, Partita No. 2 BWV 1004) اثر یوهان سباستین باخ است. این قطعه یک کالیدوسکوپ پیوسته از بیان موسیقی در دو حالت ماژور و مینور می باشد. با این حال، اخیراً پیشنهاد شده است که فرم “سیاکونا” باخ در قالب یک رقص تئاتر فرانسوی به نام “پاساکای” ساخته شده است.اگرچه ویژگی‌های سبک ایتالیایی و آلمانی را نیز در خود جای داده است.پس از دوره باروک، شاکن در طول قرن نوزدهم رو به افول رفت با این حال، این فرم در طول قرن بیستم شاهد احیای قابل توجهی بود، با آهنگسازان بسیاری که نمونه‌هایی را در این فرم نوشتند.